Με φόντο την κλιματική κρίση, την ξηρασία, τις υψηλές θερμοκρασίες, τις πυρκαγιές ή τις πλημμύρες και έχοντας πλέον αποχαιρετήσει το 2024, η ανασκόπηση της χρονιάς έχει ολοκληρωθεί, και στο παρακάτω άρθρο θα παρουσιάσουμε μερικά από τα καιρικά γεγονότα που ξεχώρισαν, καθώς και στατιστικά στοιχεία κάθε μήνα.
Καταρχάς, ας παραδεχτούμε ότι ο φετινός χειμώνας ξεκίνησε να καταρρίπτει ρεκόρ θερμοκρασίας από νωρίς. Δεν είναι αμελητέο πως ο Ιανουάριος ο Φεβρουάριος και ο Μάρτιος είχαν εν τέλει σημαντικές, θετικές θερμοκρασιακές αποκλίσεις σε ολόκληρη τη χώρα. (Ο 2ος θερμότερος Ιανουάριος των τελευταίων 15 ετών και ο θερμότερος Φεβρουάριος και Μάρτιος για πολλές περιοχές τα τελευταία 15 χρόνια).
Πιο συγκεκριμένα,
Ιανουάριος: Πρόκειται για τον δεύτερο πιο θερμό Ιανουάριο της τελευταίας 15ετίας για τη Βόρεια Ελλάδα και τη Θεσσαλία. Σύμφωνα με το δίκτυο 53 μετεωρολογικών σταθμών του meteo.gr του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ) που λειτουργούν ανελλιπώς από το 2010 μέχρι σήμερα, τον Ιανουάριο του 2024 η μέση τιμή των μεγίστων ημερήσιων θερμοκρασιών κυμάνθηκε σε υψηλά επίπεδα σχεδόν στο σύνολο της χώρας, σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου 2010-2019.
Στη Δυτική Μακεδονία καταγράφηκαν οι μεγαλύτερες θετικές αποκλίσεις θερμοκρασίας, με τις μέσες μηνιαίες τιμές να κυμαίνονται έως και +3,0 °C πάνω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα.
Ένα γεγονός που ξεχωρίσαμε από τον Ιανουάριο του 2024, αυτό ήταν η θερμοκρασιακή διαφορά κατά 30°C μεταξύ Νέου Καυκάσου Φλωρίνης και Ρόδου, στις 21/1. Πιο συγκεκριμένα, στο Νέο Καύκασο Φλωρίνης ο αυτόματος μετεωρολογικός σταθμός του δικτύου του meteo.gr/Ε.Α.Α, κατέγραψε θερμοκρασία στους -13.9°C, ενώ σε περιοχές των Δωδεκανήσων η θερμοκρασία βρισκόταν στους +15°C με +16°C!
Φεβρουάριος: Ένας ακόμα πολύ θερμότερος του φυσιολογικού, μήνας… Σύμφωνα με το meteo.gr του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ) η μέση τιμή των μεγίστων ημερήσιων θερμοκρασιών κυμάνθηκε σε πολύ υψηλά επίπεδα σχεδόν στο σύνολο της χώρας, σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου 2010-2019.
Ο Φεβρουάριος του 2024 χαρακτηρίστηκε από πολλές ημέρες με θετικές αποκλίσεις θερμοκρασίας και ήταν ο πιο θερμός Φεβρουάριος από το 2010 στη Βόρεια Ελλάδα και ο 2ος πιο θερμός στη Θεσσαλία, στη Δυτική και Στερεά Ελλάδα, και στη Πελ/νησο.
Μάρτιος: Τον Μάρτιο η μέση τιμή των μεγίστων ημερήσιων θερμοκρασιών, σύμφωνα με το meteo.gr του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ), κυμάνθηκε σε πολύ υψηλά επίπεδα σχεδόν στο σύνολο της χώρας, σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου 2010-2019.
Ο Μάρτιος του 2024 χαρακτηρίστηκε από πολλές ημέρες με θετικές αποκλίσεις θερμοκρασίας και ήταν ο πιο θερμός Μάρτιος από το 2010 στη Θεσσαλία, στη Στερεά Ελλάδα, στην Πελ/νησο και τα Νησιά του Αιγαίου (εκτός της Κρήτης). Στη Θεσσαλία και στη Στερεά Ελλάδα καταγράφηκαν οι μεγαλύτερες θετικές αποκλίσεις θερμοκρασίας, με τις μέσες μηνιαίες τιμές να κυμαίνονται έως και 2.0 °C πάνω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα. Στα Νησιά του Αιγαίου, συμπεριλαμβανομένης της Κρήτης, καταγράφηκαν μικρότερες αποκλίσεις, +1.6 °C.
Στη Βόρεια Ελλάδα είχαμε τον 9ο συνεχόμενο μήνα (από τον Ιούλιο 2023) που παρατηρούνται θετικές αποκλίσεις (και μάλιστα στους 4 μήνες με πολύ μεγάλες αποκλίσεις της τάξης των +2°C και πάνω). Στην Κρήτη, Πελοπόννησο και Νησιά Αιγαίου – Δωδεκάνησα είχαμε επίσης τον 9ο συνεχόμενο μήνα (από τον Ιούλιο 2023) που παρατηρούνται θετικές αποκλίσεις.
Εξαιρετικά θερμός παρέμεινε και ο Απρίλης για πολλές περιοχές της χώρας, ενώ την έκπληξη την έκανε ο Μάιος που βγήκε ο πρώτος μήνας με αρνητικές αποκλίσεις στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας μετά από περίπου 10 μήνες!
Ο Μάιος χαρακτηρίστηκε από εναλλαγές της θερμοκρασίας με θετικές και αρνητικές αποκλίσεις θερμοκρασίας κατά την διάρκειά του, παρουσιάζοντας έντονες διαφορές της θερμοκρασίας με βάση την γεωγραφική περιοχή. Στη Θεσσαλία και στη Βόρεια Ελλάδα, σύμφωνα με το meteo.gr του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ), καταγράφηκαν αρνητικές αποκλίσεις θερμοκρασίας, με τις μέσες μηνιαίες τιμές να κυμαίνονται έως και -0.9 °C κάτω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα. Στη Δυτική Ελλάδα και το Ιόνιο καθώς και στην Κρήτη, καταγράφηκαν θετικές αποκλίσεις, +0.7 με +1.1 °C. Ενώ σε Στερεά Ελλάδα, Πελοπόννησο, Νησιά Αιγαίου και Δωδεκάνησα η μέση μέγιστη θερμοκρασία κυμάνθηκε κοντά στον μέσο όρο με αποκλίσεις, -0.4 με +0.3 °C.
Στη Βόρεια Ελλάδα καταγράφηκε ο 1ος μήνας με αρνητικές αποκλίσεις μετά από 10 συνεχόμενους μήνες, ενώ για την Κρήτη και την Πελοπόννησο αποτελεί τον 11ο συνεχόμενο μήνα (από τον Ιούλιο 2023) που παρατηρούνται θετικές αποκλίσεις.
Κάτι που ξεχωρίσαμε από το δίμηνο Απρίλιος – Μάιος, ήταν τα συνεχή κύματα μεταφοράς Αφρικανικής σκόνης, με εντονότερο αυτό της 23ης Απριλίου, που κάλυψε τον ουρανό μεγάλου μέρους της δυτικής και νότιας χώρας, δημιουργώντας ένα μοναδικό σκηνικό… απ’ τον Άρη!
Δορυφορικά δεδομένα του αμερικανικού δορυφόρου Aqua της NASA που πέρασε πάνω από τη χώρα μας το πρωί της Τρίτης 23 Απριλίου 2024, δείχνουν σε υψηλή ανάλυση το έντονο κύμα Αφρικανικής σκόνης «Minerva red» που έλαβε χώρα στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου επηρεάζοντας σε πολύ μεγάλο βαθμό την Ελλάδα. Το αβαθές χαμηλό στην περιοχή της Σύρτης κινούμενο προς την Ελλάδα μετέφερε πολύ μεγάλες ποσότητες Αφρικανικής σκόνης δυσχεραίνοντας κατά πολύ την ποιότητα του αέρα, συνθέτοντας ένα απόκοσμο σκηνικό με κόκκινο ουρανό
Στο παρακάτω βίντεο παρουσιάζεται ένα timelapse από τις κάμερες του meteo.gr/Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών στην Πεντέλη κατά τη διάρκεια του ισχυρού επεισοδίου μεταφοράς Σαχαριανής σκόνης στις 23 και 24 Απριλίου 2024.
Και κάπου εδώ, έχουμε αισίως φτάσει στο καλοκαίρι. Σύμφωνα με το meteo.gr του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (Ε.Α.Α), το καλοκαίρι του 2024 η μέση τιμή των μεγίστων ημερήσιων θερμοκρασιών κυμάνθηκε σε πολύ υψηλά επίπεδα στο σύνολο της χώρας και χαρακτηρίστηκε ως το θερμότερο στα χρονικά των καταγραφών για την Ελλάδα.
Το κύριο χαρακτηριστικό του περσινού καλοκαιριού ήταν οι πολλές και συνεχόμενες ημέρες με πολύ υψηλές θερμοκρασίες κατά τη διάρκεια της ημέρας αλλά και της νύχτας (κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα). Για πολλές ημέρες σε αρκετές περιοχές της χώρας η θερμοκρασία ξεπερνούσε τους 37°C. Οι περιοχές που κατέγραψαν τις περισσότερες ημέρες με πολύ υψηλές μέγιστες ημερήσιες τιμές θερμοκρασίας το καλοκαίρι 2024 ήταν η Δυτική Ελλάδα, η Βόρεια Ελλάδα και η Πελοπόννησος.
Στο κέντρο της Αθήνας η θερμοκρασία ξεπέρασε τους 37 °C για 45 ημέρες στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο στην περιοχή της Καλλιθέας και για 30 ημέρες στην περιοχή του Πειραιά, ενώ στην πόλη της Θεσσαλονίκης η θερμοκρασία ξεπέρασε τους 37 °C για 31 ημέρες στην περιοχή της Σίνδου και για 21 ημέρες στην περιοχή του Κορδελιού.
Ανεπηρέαστη από τα συνεχή κύματα ζέστης του καλοκαιριού φαίνεται πως έμεινε η περιοχή του Αιγαίου, λόγω της επίδρασης του μελτεμιού, με ελάχιστους σταθμούς να καταγράφουν τιμές θερμοκρασίας υψηλότερες των 37 °C για περισσότερες από 4-6 ημέρες.
Το καλοκαίρι 2024 στην Ελλάδα, χαρακτηρίστηκε από μεγάλα διαστήματα με υψηλές τιμές θερμοκρασίας για πολλές ημέρες, ξεπερνώντας κατα πολύ τις κανονικές για την εποχή θερμοκρασίες σε όλη την χώρα. Ο Ιούνιος και ο Ιούλιος του 2024 καταγράφηκαν ως οι θερμότεροι στα χρονικά των καταγραφών για την Ελλάδα, ενώ ο Αύγουστος ως ο 2ος θερμότερος πίσω από τον Αύγουστο του 2021.
Πιο αναλυτικά για τον κάθε μήνα,
Ιούνιος: Ο Ιούνιος χαρακτηρίστηκε από πολλές και συνεχόμενες ημέρες με μεγάλες θετικές αποκλίσεις θερμοκρασίας. Στη Στερεά Ελλάδα και στην Πελοπόννησο καταγράφηκαν οι μεγαλύτερες θετικές αποκλίσεις θερμοκρασίας, με τις μέσες μηνιαίες τιμές να κυμαίνονται έως και 4.8 °C πάνω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα.
Για όλα τα γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας ο Ιούνιος του 2024 ήταν ένας ακραία θερμός μήνας, με τις μέσες τιμές του μήνα να είναι σχεδόν 2-3°C πάνω από τον δεύτερο θερμότερο (Ιούνιος 2012). Πολύ μεγάλες θετικές αποκλίσεις σημειώθηκαν σε όλη την χώρα το πρώτο 15ήμερο και κυρίως σε Στερεά Ελλάδα, Πελοπόννησο και Κρήτη στις 10-13 Ιουνίου της τάξης των 10-12°C πάνω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα (44.5°C στις Βουκολιές Χανίων στις 13 Ιουνίου 2024). Μικρές αρνητικές αποκλίσεις σημειώθηκαν μόνο στα νησιά του Αιγαίου μετά τις 20 του μήνα με την παράλληλη επικράτηση μελτεμιού.
Παράλληλα, ο Ιούνιος εκτός από τις ακραία υψηλές τιμές θερμοκρασίας που επικράτησαν, χαρακτηρίστηκε και από την απουσία βροχών στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας, ακόμη και σε περιοχές που εκδηλώνονται συχνά βροχοπτώσεις αυτή την περίοδο με βάση την μέση τιμή της περιόδου 2007-2023.
Ιούλιος: Ο συγκεκριμένος μήνας θα μπορούσαμε να πούμε πως χαρακτηρίστηκε για το ιδιαίτερα μεγάλο κύμα καύσωνα που επηρέασε τη χώρα μας, το οποίο αν και δεν ήταν τόσο ισχυρό από άποψη μέγιστων θερμοκρασιακών τιμών, κατάφερε να ξεπεράσει σε διάρκεια όλους τους προηγούμενους καύσωνες των τελευταίων ετών, καθώς ξεκίνησε από τις 08/07 και εξασθένησε στις 23/07.
Αύγουστος: Σύμφωνα με το meteo.gr του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (Ε.Α.Α), τον Αύγουστο η μέση τιμή των μεγίστων ημερήσιων θερμοκρασιών κυμάνθηκε σε υψηλά επίπεδα στο σύνολο της χώρας, σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου 2010-2019. Όπως ο Ιούνιος και ο Ιούλιος, χαρακτηρίστηκε από πολλές και συνεχόμενες ημέρες με μεγάλες θετικές αποκλίσεις θερμοκρασίας και ήταν o πιο θερμός Αύγουστος από το 2010 στη Βόρεια – Δυτική Ελλάδα, στο Ιόνιο και στην Πελοπόννησο. Στα υπόλοιπα γεωγραφικά διαμερίσματα (με εξαίρεση την Θεσσαλία 3ος θερμότερος) καταγράφηκε ως ο 2ος θερμότερος από το 2010 (παραμένει ως θερμότερος ο Αύγουστος του 2021).
Παρόλα αυτά, από τον Αύγουστο ξεχωρίσαμε κάποια πράγματα. Φυσικά, το πρώτο πράγμα είναι οι καταστροφικές πυρκαγιές. Μία από τις πυρκαγιές που θα δούμε είναι αυτή του Βαρνάβα, που ξεκίνησε στις 11 Αυγούστου, εξαπλώθηκε ταχύτατα λόγω ισχυρών ανέμων και κατέκαψε συνολικά 85.000 στρέμματα. Με μήκος μετώπων 23 χλμ., οδήγησε στην εκκένωση περιοχών, προκάλεσε τον θάνατο μίας γυναίκας και τον σοβαρό τραυματισμό ενός πυροσβέστη. Οι συνέπειες έρχονται να προστεθούν σε προηγούμενες φωτιές, με το 37% των δασών της Αττικής να έχει χαθεί από το 2017.
Άλλες μεγάλες πυρκαγιές ήταν η πυρκαγιά στο όρος Όρβηλο του νομού Σερρών – Ιούλιος/Αύγουστος 2024 καθώς και η πυρκαγιά των Ροζενών (Ξυλόκαστρο) που εκδηλώθηκε στο τέλος Σεπτεμβρίου.
Οι περισσότερες καμένες εκτάσεις καταγράφηκαν στην Περιφέρεια Αττικής (117.610 στρ.), ενώ η φετινή αντιπυρική περίοδος αποτέλεσε για την Πελοπόννησο τη δεύτερη χειρότερη από πλευράς καμένων εκτάσεων (94.010 στρ.) από το 2006 έως και σήμερα.
Ωστόσο, αυτό που σημειώνεται είναι ότι καταγράφηκε συχνή και έντονη δραστηριότητα πυρκαγιών σε ορεινούς όγκους της Β. Ελλάδας που έπληξαν αρκετά οικοσυστήματα που δεν είναι προσαρμοσμένα στην πυρκαγιά. Ειδικότερα, σύμφωνα με τη μελέτη, σε επίπεδο περιφερειών της Ελλάδας, η αντιπυρική περίοδος του 2024 χαρακτηρίστηκε από ρεκόρ καμένων εκτάσεων στην Κεντρική Μακεδονία (35.580 στρ.).
Κάτι άλλο όμως που το ξεχωρίσαμε ως θετικό, ήταν η όμορφη ”έξοδος” του καλοκαιριού, με αρκετές βροχές και καταιγίδες. Μετά από ένα τόσο κουραστικό και ξηρό καλοκαίρι, οι τελευταίες μέρες του Αυγούστου μας έδωσαν μια μικρή αποζημίωση.
Και φτάσαμε στο φθινόπωρο…
Σε γενικές γραμμές, το φθινόπωρο κύλησε σε ήπια επίπεδα από πλευράς θερμοκρασιών, ενώ από πλευράς βροχοπτώσεων, με εξαίρεση τον πολύ ξηρό Οκτώβρη, δεν είχαμε κάποια σοβαρή απόκλιση.
Σεπτέμβριος: Τον Σεπτέμβριο η μέση τιμή των μεγίστων ημερήσιων θερμοκρασιών κυμάνθηκε σε κανονικά για την εποχή επίπεδα στις περισσότερες περιοχές της χώρας εκτός της Κρήτης και των νησιών του Αιγαίου (σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου 2010-2019).
Οκτώβριος: Τον Οκτώβριο η μέση τιμή των μεγίστων ημερήσιων θερμοκρασιών κυμάνθηκε σε υψηλά για την εποχή επίπεδα στις περισσότερες περιοχές της χώρας (σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου 2010-2019). Ωστόσο, ο φετινός Οκτώβριος ήταν εξαιρετικά ξηρός σχεδόν σε όλη τη χώρα.
Νοέμβριος: Τον φετινό Νοέμβριο η μέση τιμή των μεγίστων ημερήσιων θερμοκρασιών κυμάνθηκε λίγο κάτω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα στις περισσότερες περιοχές της χώρας (σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου 2010-2019). Ήταν η αρχή μιας καλύτερης κατάστασης, τόσο υετικά όσο και θερμοκρασιακά.
Αυτό που ξεχωρίσαμε από τον Νοέμβριο, ήταν οι πλημμύρες στην Λήμνο και τη Ρόδο. Στην Ιαλυσό, περισσότεροι από 50 άνθρωποι απεγκλωβίστηκαν, ενώ 600 κλήσεις έλαβε η Πυροσβεστική. Δρόμοι και γέφυρες καταστράφηκαν, ενώ ξενοδοχεία απομονώθηκαν στο Φαληράκι. Στη Λήμνο, η κακοκαιρία BORA στα τέλη του Νοεμβρίου, άφησε πίσω τις εικόνες καταστροφής αλλά και 2 νεκρούς.
.jpg)
Η ανασκόπηση αυτή κλείνει με τον Δεκέμβριο, όπου σύμφωνα με το δίκτυο σταθμών του meteo.gr του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (Ε.Α.Α), η μέση τιμή των μεγίστων ημερήσιων θερμοκρασιών κυμάνθηκε λίγο πάνω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα στις περισσότερες περιοχές της χώρας (σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου 2010-2019).
Μεγάλα ύψη χιονιού -παράλληλα- καταγράφηκαν τις τελευταίες εβδομάδες του 2024 σχεδόν σε όλα τα ορεινά της Ελλάδας. Οι διαδοχικές κακοκαιρίες που επηρέασαν την χώρα από τέλη Νοεμβρίου μέχρι και τις 31/12/2024 εκτός των έντονων βροχοπτώσεων έφεραν και μεγάλα ύψη χιονιού στα ορεινά της χώρας πάνω από τα 1500μ.
Τα νεότερα δορυφορικά δεδομένα για τη χιονοκάλυψη στη χώρα μας στις 28/12 δείχνουν ότι περίπου το 10% της χερσαίας έκτασης της Ελλάδας καλύπτονται με χιόνι, κάτι που σημαίνει ότι ποσοστό χιονοκάλυψης είναι λίγο πάνω από τον μέσο όρο της περιόδου 2004-2023 για το τρίτο 10ήμερο του Δεκεμβρίου.
Επιμέλεια άρθρου:
Δ. Ντόβας, Προγνώστης καιρού με πιστοποίηση από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο
Όλες οι καιρικές εξελίξεις βρίσκονται εδώ! Βρείτε αναλυτικά όλες τις προγνώσεις μας μέσα από την ιστοσελίδα μας ή από το instagram @weathercompass.gr .
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του παρόντος άρθρου, χωρίς αναφορά, με ενεργό σύνδεσμο (link) weathercompass.gr.
