Η ατμοσφαιρική αστάθεια είναι μια κατάσταση κατά την οποία η ατμόσφαιρα της Γης γενικά θεωρείται ότι είναι ασταθής και ως εκ τούτου ο καιρός υπόκειται σε υψηλό βαθμό μεταβλητότητας μέσω της απόστασης και του χρόνου.
Η ατμοσφαιρική σταθερότητα είναι το μέτρο της τάσης της ατμόσφαιρας για την ενθάρρυνση ή την αποθάρρυνση κατακόρυφων κινήσεων, οι οποίες συσχετίζονται άμεσα με πολλούς τύπους καιρικών συστημάτων και με τη σοβαρότητά τους.
Οι κατακόρυφες κινήσεις των αερίων μαζών επηρεάζουν τόσο τον καιρό όσο και τις διαδικασίες ανάμειξης που είναι ιδιαίτερα σημαντικές στη μελέτη της αέριας ρύπανσης. Ανερχόμενες ή κατερχόμενες αέριες μάζες δημιουργούνται εξαιτίας της μορφολογίας του εδάφους ή διαφόρων μετεωρολογικών συνθηκών (μέτωπα, βαρομετρικά συστήματα πίεσης).
Αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία να γνωρίζουμε είναι κατά πόσο η ατμόσφαιρα ευνοεί αυτές τις κινήσεις. Όταν η ατμόσφαιρα εμποδίζει τις κατακόρυφες κινήσεις λέμε ότι έχουμε ευστάθεια, ενώ όταν οι κατακόρυφες κινήσεις ευνοούνται λέμε ότι έχουμε αστάθεια.
Σε ασταθείς συνθήκες, μια ανυψωμένη μάζα αέρα θα είναι θερμότερη από τον περιβάλλοντα αέρα σε μεγάλο υψόμετρο. Επειδή θα είναι πιο ζεστή, θα είναι λιγότερο πυκνή και θα είναι επιρρεπής σε περαιτέρω άνοδο. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία αναπτύξεων νεφών, τα οποία μπορεί να καταλήξουν τελικά ως καταιγιδοφόρα νέφη, ανάλογα με το μέτρο της ατμοσφαιρικής αστάθειας.
Σταθερή και ασταθής ατμόσφαιρα – αστάθεια
Η παρατήρηση των νεφών είναι ο ευκολότερος τρόπος για να διακρίνουμε τη διαφορά μεταξύ σταθερών και ασταθών αερίων μαζών.
Σταθερή ατμόσφαιρα: Τα σύννεφα έχουν επίπεδη μορφή με ελάχιστη ή καθόλου κατακόρυφη ανάπτυξη. Συχνά, ο ουρανός είναι καθαρός.
Ασταθής ατμόσφαιρα: Τα σύννεφα αναπτύσσονται κατακόρυφα, όπως οι σωρειτομελανίες (Cumulonimbi). Αυτά τα σύννεφα αναπτύσσονται γρήγορα, γεγονός που υποδηλώνει την ύπαρξη ανοδικών ρευμάτων.
Στη μετεωρολογία, η αστάθεια μπορεί να περιγραφεί με διάφορους δείκτες, όπως ο αριθμός Richardson, o Lifted Index , ο K-index, o δείκτης CAPE και ο Showalter.
Οι δείκτες αυτοί, καθώς και η ατμοσφαιρική αστάθεια η ίδια, συνεπάγονται μεταβολές της θερμοκρασίας μέσα στην τροπόσφαιρα ανάλογα με το υψόμετρο. Οι επιπτώσεις της ατμοσφαιρικής αστάθειας σε υγρές ατμόσφαιρες περιλαμβάνουν την ανάπτυξη Καταιγίδας, η οποία πάνω από θερμούς ωκεανούς μπορεί να αναπτυχθεί σε τροπικό κυκλώνα.
Αντίθετα, σταθερές ατμόσφαιρες συνδέονται με ψιλόβροχο, ομίχλη, αυξημένη ατμοσφαιρική ρύπανση και έλλειψη αναταραχής.
Συμπερασματικά, η ατμοσφαιρική σταθερότητα, αναφέρεται στην αντίσταση της ατμόσφαιρας στην κατακόρυφη κίνηση του αέρα.
Επομένως,
Σταθερή ατμόσφαιρα: Αναστέλλει την κατακόρυφη κίνηση του αέρα.
Ασταθής ατμόσφαιρα: Ευνοεί την κατακόρυφη κίνηση του αέρα.
Η σταθερότητα εξαρτάται από το ρυθμό μεταβολής της θερμοκρασίας με το ύψος (βαθμίδα θερμοκρασίας).
Επιπλέον, διάφοροι μηχανισμοί μπορούν να προκαλέσουν την ανοδική κίνηση των αερίων μαζών, όπως:
1) Η θέρμανση της επιφάνειας από τον Ήλιο κατά τη διάρκεια της ημέρας
2) Τοπικά γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά (π.χ., λόφοι και ακτές)
3) Η σύγκλιση των ανέμων
4) Τα καιρικά μέτωπα
Επιμέλεια άρθρου:
Γ. Ντόβας, Τελειόφοιτος τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο
Όλες οι καιρικές εξελίξεις βρίσκονται εδώ! Βρείτε αναλυτικά όλες τις προγνώσεις μας μέσα από την ιστοσελίδα μας ή από το instagram @weathercompass.gr .
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του παρόντος άρθρου, χωρίς αναφορά, με ενεργό σύνδεσμο (link)weathercompass.gr.
